Vücudumuzun her sistemi birbiriyle bağlıyken bu sistemlerde yaşanan sorunların keşfinde bazı testler uygulanır. Bu noktada gaita testi, sindirim sisteminde yaşanan sorunların teşhisinde kullanılan testlerden biridir.
Sindirim sistemimiz, vücudumuzda bulunan diğer sistemlerle ilişkili olan ve vücudun sağlıklı şekilde yaşamına devam etmesi için büyük önem taşıyan sistemlerin başında gelmektedir. Özellikle sindirim sisteminde yaşanan sorunların yaşam kalitesini olumsuz etkilemesinin yanında sindirim sorunları vücudun diğer aksamlarına da etki eder. Bu nedenle sindirim sisteminde yaşanan sorunların teşhisinde kullanılan yöntemler oldukça önemlidir.
Gaita testi, özellikle vücudun bağırsak fonksiyonlarının yakından incelenmesinde kullanılan önemli bir laboratuvar testidir. Gerekli durumlarda yapılan bu test ile vücudun atık maddeleri nasıl işlediğine, sindirim sisteminin sağlıklı şekilde sürüp sürmediğine ve oluşabilecek potansiyel enfeksiyonların anlaşılmasında kullanılmaktadır.
Gaita testi, bir dışkı testi çeşididir. Bu testte dışkı örnekleri alınarak laboratuvar ortamında incelenir ve bu incelemeler sonrasında birçok farklı sorun teşhis edilebilir. Peki gaita testinde nelere bakılır?
1- Kanama Belirtileri: Bazı durumlarda, gözle görülmeyen ancak laboratuvar ortamında anlaşılabilen dışkı kanı mevcut olabilir. Bu noktada dışkıda bulunan kan, sindirim sisteminde sorun bulunduğuna ve mide ülseri veya bağırsak sorunları gibi sorunların varlığına işaret olabilir.
2- Parazitler ve Mikroorganizmalar: Gaita testinin ana amaçlarından birisi, dışkıda bulunan parazit ve mikroorganizmaları tespit etmektir. Bu noktada laboratuvar ortamında yapılan incelemeler sonucu amip ve kıl kurdu gibi bağırsak parazitlerine veya Salmonella, Shigella gibi bakteriyel enfeksiyonlara rastlamak mümkündür.
3- Virüs ve Mantar Enfeksiyonları: Gaita testi ile sindirim sisteminde bulunan virüs ve mantar enfeksiyonlarının varlığı da araştırılabilir.
4- İltihap ve Enflamasyon Şüpheleri: Sindirim sistemindeki iltihap şüphesi, gaita testiyle araştırılabilir. Bu noktada bireylerin sindirim sisteminde bulunan Crohn hastalığı veya irritabl bağırsak sendromu gibi sorunlar gaita testi ile anlaşılabilir.
5- Bakteriyel Floranın Denge Durumu: Sindirim sisteminin en önemli parçalarından biri olan bakteriyel floranın genel durumu gaita testi ile ortaya çıkabilir. Bu noktada test sonucunda bakteriyel floranın gidişatıyla ilgili bilgi edinilir ve tıbbı müdahaleler buna göre şekillenebilir.
Hastalıkların erken teşhisi için bazı testler yapılır. Bu noktada dışkıda gizli kan testi de sindirim sisteminde bulunan sorunların erken teşhis edilmesi için oldukça önemlidir. Bazı durumlarda dışkıda kan örnekleri bulunur ancak bu kan örnekler gözle görülmez, dışkıda gizli kan testleri ise şüpheli durumlarda dışkıda kan olup olmadığına bakılır. Peki gaitada gizli kan pozitifliği hangi durumlarda ortaya çıkar?
1- Mide Ülseri ve Gastrit: Özellikle mide zarında ortaya çıkan yaralanma veya aşınma gibi durumlar, kanamaların oluşmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda dışkıda kan gözle görülür şekilde olmasa da mikroskop altında kanlar gözükebilir. Genellikle gizli olan bu tür kanamaların tespiti sonrasında tedaviye geçilir.
2- Bağırsak Kanamaları: İnce bağırsak veya kolonlarda herhangi bir kanama, tümör veya ülser gibi durumlar, dışkıda gizli kan testinin pozitif çıkmasına neden olabilir.
3- Bağırsak Kanseri veya Polipler: Dışkıda gizli kan testleri, sindirim sistemi ile ilişkili olan kolon ve rektum kanseri gibi kanser çeşitlerinin teşhisinde kullanılır. Bu gibi kanser durumlarında da dışkıda kana rastlanma durumları olabilir.
4- Hemoroit (Basur): Özellikle iç hemoroit durumlarında dışkıda kan görülmesi olası bir durumdur. Bu kanamalar dışkıda kolaylıkla fark edilmeyebilir, bu noktada dışkıda gaita kan testi pozitif çıkabilir.
5- Anüs Yaraları: Anüs ve çevresinde oluşan yaralar, dışkıda kan testinin pozitif çıkmasına neden olabilir.
Ayrıca polipler, tümörler, diyetler ve kullanılan ilaçlar da dışkıda kan testinin pozitif çıkmasında etkili olabilir.
Sindirim sisteminde bulunun birçok sorunun teşhisinde gaita testi önemli rol oynar. Peki basit ancak oldukça önemli olan bu test nasıl yapılır?
1- Dışkı Örneği Alınır: Gaita testinin ilk adımı, dışkı örneklerini doğru şekilde almaktır. Doktor veya asistanlar tarafından verilen steril ve korunaklı gaita kabı içine dışkı örneğinin konulması istenir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken durum, tuvalete düşen dışkının alınmaması, direkt olarak kaba dışkılama yapılmasıdır.
2- Numune Laboratuvara Gönderilir: Dışkı testi, laboratuvarda yapılan bir testtir. Bu nedenle alınan örnekler steril bir kaba konularak araştırılmak üzere laboratuvara gönderilir.
3- İncelemeler Yapılır: Numuneler laboratuvara ulaştıktan sonra test örnekleri üzerinde gerekli incelemeler yapılır. Mikroskop altında yapılan bu incelemeler etraflıca değerlendirilir. Teknisyenler inceleme sırasında dışkıda parazit, bakteri enfeksiyonu veya anormal hücreleri ararlar.
4- Gizli Kan Testi: Doktorun dışkı üzerinde gaita kan testi yapılmasını isteme durumu varsa, dışkının üzerine test için bazı kimyasallar eklenir. Bu kimyasallar, dışkıda bulunan kan izlerinin ortaya çıkmasına yardımcı olur.
5- Sonuçlar Değerlendirilir: Yapılan testlerden alınan sonuçlar detaylı şekilde raporlandırılır ve doktora yönlendirilir. Sonraki süreçte doktorlar test sonuçlarını değerlendirir ve hastaya tanı koyulur.
Gaita testlerinde sonuçların çıkma süreci birçok parametreye göre değişiklik gösterir. Bu noktada numunelerin laboratuvara ulaşma süreci, laboratuvarın yoğunluk durumu, kullanılan cihazların teknolojik özellikleri ve doktor tarafından istenilen test türlerine göre gaita testi sonuçlarının çıkma zamanı değişiklik gösterir. Ancak genellikle gaita testi sonucu 1 ila 3 gün içerisinde çıkar ve doktora iletilir.